Nieuws

De wintereditie van het blad Struinen ligt in de brievenbus! Weer een interessante uitgave met artikelen over het beheren en beleven van prachtige drinkwaternatuur. 

Dynamische duinnatuur

In deze editie extra aandacht voor het belang van de natuurlijke dynamiek van de duinen. Die dynamiek maakt duinen hoog, droog en veilig. Ze zorgt voor een robuuste  zeewering. In de zeereep zijn in 2013 de eerste kerven en stuifkuilen gegraven. En in 2020 zijn er zeven nieuwe kerven aangebracht. Het door Rijkswaterstaat aangebrachte zand vanuit de zee op het strand, wordt zo door zeewind tussen de kerven door naar het achterland geblazen. 

Versterkte duinnatuur

Kalkrijk stuifzand versterkt de duinnatuur. Dat gebeurt vanaf de zeereep, maar ook wat verder in de AWD zorgen aangebrachte stuifkuilen voor die dynamiek. Stuivend kalkrijk zand maakt de bodem minder zuur en gaat vergrassing tegen. Dat is goed voor allerlei soorten, zoals duinviooltje, bijen, vogels en vlinders. 

Verder lezen en luisteren

Lees meer hierover in deze editie van Struinen (klik hier voor de pdf) of beluister de podcast Tierelier over klimaatverandering en de gevolgen voor de natuur (klik hier voor deze podcast).

Op 2 december 2024 gaan we verder met het kleinschalig bosbeheer. Nadat in de afgelopen jaren al werkblokken zijn gedaan, gaan we dit jaar in werkblok drie aan de slag. Dit is het in en bij het Naaldenbos (zie het kaartje). 

Variatie en structuur

In de huidige bossen in de AWD ontbreekt veelal de variatie. Onze bossen bestaan nu op veel plekken uit maar twee lagen. Er is een ondergroei van grassen of adelaarsvaren en groepjes bomen (boomopstand) van vaak dezelfde leeftijd en soort. Voor een betere kwaliteit, biodiversiteit en beleving van het bos, is het goed meer variatie en structuur erin aan te brengen. Dat doen we in kleine werkblokken, verspreid over verschillende jaren. Dit jaar kijken we vooral naar de bossen met Oostenrijkse dennen. Hiertussen staan ook soorten als eik en meidoorn. Door het kleinschalig bosbeheer krijgen deze soorten meer ruimte. Een gevarieerd bos is robuuster en beter bestand tegen klimaatverandering. 

Inzet van paarden

In het compacte Naaldenbos wordt het bosbeheer onder meer gedaan met de inzet van paarden, van de organisatie Paard aan 't Werk. Paarden zijn wendbaar en kunnen daardoor heel nauwkeurig boomstammen verslepen. Zware, grote machines zijn dus niet nodig. Werken met paardenkracht is duurzaam en geluidsarm. 

Het werk in dit gebied betekent wel dat ruiters met 'recreatieve' paarden geen gebruik kunnen maken van de ruiterlus. Ruiterjaarkaarthouders worden hierover geïnformeerd. Het werk is vóór de kerstvakantie afgerond. 

Lees meer over het kleinschalig bosbeheer op de projectpagina. 

Op 14 juli dit jaar wandelden de schapen bij ingang Oranjekom/Oase naar binnen en vandaag zijn ze in de vroege ochtend vanuit De Zilk weer vertrokken. En wat hebben ze in die periode goed werk geleverd! Van noord naar zuid heeft de kudde telkens een stuk in het duin begraasd. 

Gerichte inzet

Van tevoren was precies in kaart gebracht waar de verruiging en vergrassing moest worden aangepakt. Schapen zijn te sturen en eten wat ze krijgen voorgeschoteld. De gerichte inzet van deze wollige maaimachines past binnen het begrazingsplan van Waternet. Ook runderen en konijnen hebben hierin een rol, naast de herten. Al deze dieren grazen en graven op hun eigen manier en die variatie is goed voor het herstel van de biodiversiteit. 

Prachtig beeld

De schaapskudde is weer terug bij eigenaar Rinnegom Landschapsbeheer. Het prachtige beeld van de grazende kudde, met herder en hond, is voor nu in de herinnering opgeslagen. In 2025 geven we verdere invulling aan de uitvoering van het begrazingsplan. Want in de komende jaren zijn schapen, herten, runderen en konijnen dus allemaal en in de juiste verhouding nodig om het duinlandschap open, dynamisch en soortenrijk te houden. 

Meer lezen?

Kijk op de projectpagina Begrazingsplan of lees het artikel in het herfstnummer van Struinen. 

Ze zijn er weer! De eerste voorbode van de winter. De wilde zwanen zijn weer te zien in de AWD. Deze trekvogel komt vanuit koudere noordelijke gebieden hier overwinteren.

Het open water in de AWD is een aantrekkelijke plek voor deze sierlijke vogels. Omdat er altijd stroming is in de kanalen, geulen en plassen, bevriest het water niet. De winter moet wel heel streng zijn als dat zou gebeuren. En door de klimaatverandering komen zulke winters bij ons nauwelijks meer voor. 

Luide vlucht

De wilde zwaan is te herkennen aan een opvallende geel-zwarte snavel. De vogel is slanker dan de knobbelzwaan, die een oranje snavel heeft met zwarte knobbel. De wilde zwaan is lichter dan zijn soortgenoot omdat het een echte trekvogel is. Dat maakt het makkelijker om grotere afstanden te vliegen. In hun vlucht maken ze een niet te missen luid honkend geluid. 

Langs de Zwanenplas

Op onder andere de Zwanenplas (de naam zegt het al) zijn de komende tijd veel meer van deze én andere  wintergasten te zien. Een van onze beschreven wandelroutes gaat daar langs: Wintergastenwandeling. 

Help ons mee in de AWD – Download de app 'Rondje AWD' en ontvang een gratis drankje in de herfstvakantie! 

Vanaf 27 oktober start Waternet een onderzoek naar het wandelgedrag in de Amsterdamse Waterleidingduinen (AWD). We willen graag meer inzicht krijgen in hoe wandelaars zich verplaatsen door dit prachtige duingebied. Uw deelname helpt ons om te begrijpen hoe en waar bezoekers de natuur beleven. Zo kunnen wij onze diensten beter afstemmen op uw wensen en die van andere wandel- en natuurliefhebbers. 

 Uw bijdrage telt! 

We hebben een gebruiksvriendelijke app ontwikkeld die u eenvoudig op uw smartphone kunt downloaden. De app volgt uw route uitsluitend binnen de grenzen van de AWD en stopt automatisch zodra u het gebied verlaat. We verzamelen alleen gps-coördinaten van de wandeling, vergelijkbaar met apps (zoals Strava) die veel gebruikt worden door wandelaars en hardlopers om hun afstand en snelheid bij te houden.  

 Gratis koffie, thee of fris 

Tijdens de herfstvakantie zijn onze gastvrouwen en -heren bij de ingangen van de AWD aanwezig om u te helpen met het downloaden en installeren van de app. Laat hen zien dat u de app gebruikt tijdens uw wandeling. Dan ontvangt u een voucher voor een gratis kopje koffie, thee of frisdrank bij een van de restaurants bij de ingangen (Pannenkoekenhuis De Oase, Boshut ‘t Pannenland of Dune). Een klein gebaar om u te bedanken voor uw bijdrage aan ons onderzoek. 

 Langdurige betrokkenheid 

Het onderzoek duurt minimaal een jaar, dus u kunt de app meerdere keren gebruiken tijdens een rondje AWD. We zullen gedurende het jaar op verschillende manieren bezoekers attenderen om deelname aan het onderzoek voort te zetten. Uw hulp is van groot belang voor ons! Download de app, geniet van uw wandeling en draag bij aan een nog mooier en beter afgestemd natuurbezoek. Bedankt voor de medewerking! 

Klik hier voor de QR-codes van de App Store of Play store. 

In de afgelopen periode hebben we een aantal bestaande, dichtgegroeide poelen weer opengemaakt. Poelen raken soms dichter begroeid met riet. Het riet verdringt dan langzaam de gevarieerde vegetatie bij de oever en onder in het water. 

Te dichte begroeiing zorgt ervoor dat de poel minder aantrekkelijk is voor amfibieën en insecten. We baggeren daarom de poel en verwijderen rietwortels, zodat er weer open water beschikbaar komt.

Behoud schuilplekken

We zorgen er daarbij voor dat er wel voldoende schuilplekken blijven voor amfibieën en insecten. Bij het uitbaggeren krijgt de poel ook weer een zacht aflopende helling. Dat biedt goede toegang tot het water. Ook de gewenste oevervegetatie kan zich hierdoor makkelijker ontwikkelen. 

Terugkerend werk

Het schonen van dichtgegroeide poelen is niet iets wat we eenmalig moeten doen. Vrijwel jaarlijks komen deze werkzaamheden dus terug. 

Op maandag 7 oktober aanstaande starten we in de gebieden Franse Vlak en Westhoek met het aanleggen van stuifkuilen. Deze gebieden liggen vanaf ingang De Zilk aan de westkant van het Oosterkanaal.

Natuurlijke dynamiek

Stuifkuilen brengen de natuurlijke dynamiek van de duinen terug. Het Franse Vlak en de Westhoek zijn behoorlijk dichtgegroeid door de invloed van stikstof uit de lucht. De schapen doen nu al hun best om vergrassing tegen te gaan en met stuivend zand gaat het verder de goede kant op. 

Minder zuur

Door stuifkuilen te graven, zorgen we ervoor dat de wind weer vrij spel krijgt en kalkrijk zand zich kan verspreiden. Dit zand komt terecht op de omliggende duingraslanden (grijze duinen), waardoor de bodem minder zuur wordt en weer kalkrijk. Planten, mossen en dieren die hier thuishoren, kunnen zo weer opnieuw groeien, bloeien en leven. 
We graven 38 stuifkuilen met een totaaloppervlak van ongeveer 1,1 hectare. De kuilen zijn klein en variëren in vorm en grootte, zodat ze goed in het landschap passen.

Veel transport

Tijdens de werkzaamheden zullen er in de AWD diverse transportbewegingen zijn omdat we de vrijgekomen grond verplaatsen naar ons depot. Die grond wordt later, daar waar het kan, hergebruikt voor het herstellen van paden, wegen of andere plekken. Het transport kan op werkdagen overlast veroorzaken. 

De werkzaamheden zullen naar verwachting eind december 2024 klaar zijn. 

Lees meer hierover op de projectpagina. 

Na een heel zonnige en warme periode is op 21 september de herfst toch echt begonnen. Nog steeds niet heel erg koud, maar de bladeren verkleuren en de regenjas mag uit de kast.

Ook aan de damherten is te merken dat de natuur verandert. Met de bronst op komst, zijn de mannen elkaar aan het uitdagen. Zo hier en daar zie je al wat proefgevechten. 

Kortere dagen

Houd er ook rekening mee dat de zon steeds eerder onder gaat. De openingstijd van de AWD is tussen zonsopgang en zonsondergang. En die periode is steeds korter!

Bronstexcursies

Op de randen van deze openingstijden zijn er in oktober  bronstexcursies. U kunt dan met de boswachter mee naar bijzondere plekken in het duin om de indrukwekkende bronstgevechten te zien.

Kijk op de activiteitenlijst voor de excursiedagen en -tijdstippen. 

Op zondag 22 september aanstaande van 13.00 tot 16.30 uur organiseren we allerlei activiteiten in de Amsterdamse Waterleidingduinen (AWD) om de Nationale Kraanwaterdag alvast te vieren. Er is een speurtocht, een waterwandeling, geinige spelletjes en leerzame waterproefjes. 

Gezonde dorstlesser

Kraanwater is een bijzondere dorstlesser. Het is een gezonde en duurzame keuze. We hebben elke dag zeker 1,5 liter drinkwater nodig. Dat zijn ongeveer 8 glazen water per persoon. Schoon drinkwater is dus heel belangrijk en daar schenken we in Nederland extra aandacht aan op de Nationale Kraanwaterdag. In de drinkwaternatuur van de AWD zuivert Waternet twee derde van het drinkwater voor Amsterdam en omstreken. Dat is 70 miljard liter water per jaar. Dat zijn geen glazen, maar emmers vol schoon en gezond drinkwater!

Kom langs op zondag 22 september!

Iedereen die meer over schoon drinkwater wil weten en hoe water wordt gezuiverd is welkom om de feestelijke kraanwaterdag te komen vieren. Alle activiteiten vinden 's middags plaats bij en in de buurt van bezoekerscentrum De Oranjekom (ingang Oranjekom/Oase). Kom langs, hoor en leer hoe gezond drinkwater wordt gemaakt.

Begin september is begonnen met het aan de buitenkant opknappen van bemalingsgebouw de Oude Beek. Dit historische gebouwtje staat aan de Oranjekom, net zoals het huidige pompgebouw en bezoekerscentrum De Oranjekom.

Lange voorbereiding

Het fraaie gebouwtje gaat deze maand schuil achter hekken en blauw afdekzeil. Erachter wordt het stuc- en schilderwerk opgeknapt. Dit werk, dicht bij drinkwater en in een Natura 2000-gebied, moet heel zorgvuldig gebeuren. Daar gaat een lange voorbereiding aan vooraf. We werken hier met een ecologisch werkprotocol volgens de Wet natuurbescherming. Hierbij doen we vooraf onderzoek naar de aanwezigheid van beschermde flora en fauna op deze locatie. En we bepalen welke maatregelen we dan moeten nemen om het opknapwerk te kunnen doen. 

Behoud cultuurhistorie

De Oude Beek dateert uit 1929 en is dus ouder dan de andere gebouwen op het rijtje langs het water. Het is in dezelfde stijl gebouwd (Amsterdamse School) als het pompgebouw waarin het bezoekerscentrum zit. 
Toen de Oude Beek zijn werk nog deed, pompte het diepduinwater naar verzamelbekken de Oranjekom. In 1964 is gestopt met die diepe winning bij de Oude Beek. Het bemalingsgebouw is in jaren daarna grondig gerestaureerd en zo als cultuurhistorisch gebouw behouden gebleven.