Beschermen tegen begrazing

Op verschillende plekken in het duin staan tijdelijk grote hekken om karakteristieke duingraslanden, vochtige duinvalleien en struwelen te beschermen. We noemen dit ook wel exclosures. Door de hekken kunnen de damherten hier niet meer grazen. Daarmee voorkomen we dat planten en dieren nog verder achteruit gaan of zelfs verdwijnen. Hekken in het duin willen we liever niet, maar het is de komende jaren helaas nog broodnodig.
Door de hekken kunnen we ook meteen onderzoek doen: wat gebeurt er als de herten hier niet meer grazen? Hoeveel jaar duurt het voordat de natuur zich hier weer herstelt, en hoeveel damherten zorgen voor een juiste balans met de rest van de natuur? We zijn benieuwd en houden u op de hoogte via deze site.
 

Waarom hekken? 

We plaatsen tijdelijke exclosures om verschillende soorten flora en fauna te beschermen tegen de begrazing door damherten. Hoewel het aantal damherten sinds 2016 naar beneden gaat door actief beheer, is hun negatieve invloed op de biodiversiteit nog steeds erg groot. Ze eten veel karakteristieke en ook zeldzame planten en voorkomen hiermee dat deze in bloei komen en zich voortplanten. Dit zijn karakteristieke soorten voor duingrasland, struwelen en vochtige duinvalleien, zoals slangenkruid, borstelkrans en moeraswespenorchis, die hierdoor dreigen te verdwijnen. Dat heeft weer invloed op vlinders en vogels die van nectar houden en werkt dus door in het ecosysteem.  
 

Waar komen ze te staan? 

We noemen gebieden met een hek er omheen ook wel exclosures. De afgelopen jaren hebben we al ervaring opgedaan met  enkele kleine exclosures. Die lijken goed te werken. Daarom gaan we nu een aantal wat grotere gebieden met bedreigde flora en fauna beschermen met tijdelijke hekken. We kiezen voor de plekken waar de bedreiging erg groot is. Dat is Rozenwaterveld voor bescherming van de duinparelmoervlinder, Haasvelderduinen voor bescherming borstelkrans, Groot Zwarteveld voor bescherming rond wintergroen en paranassia. Bij elkaar zijn het 16 plekken, 40 ha, waar een hek omheen komt te staan. De meeste exclosures zijn niet toegankelijk om verstoring te voorkomen. Een groot aantal kunt u zien als u op de wegen en paden wandelt. Hier kunt u de komende jaren meekijken wat het effect van de hekken gaat zijn. Uitzondering is de exclosure bij Panneland, daar kunt u wel doorheen wandelen. 
 

Onderzoek effect begrazing

We gaan de ontwikkeling van de bodem, flora en fauna zowel binnen als buiten de exclosure regelmatig met elkaar te vergelijken. We kijken naar de bedreigde plantensoorten en bijvoorbeeld ook naar de nectarplanten die voeding leveren voor bijen en dagvlinders. Ook doen we onderzoek naar sprinkhanen en mieren. We verwachten na twee of drie jaar echt grote verschillen gaan zien, maar het is ook afwachten welke soorten terugkomen of uitbreiden. Het onderzoek duurt in ieder geval tot en met 2024. Zodra de populatie damherten weer in balans is met de rest van de natuur halen we de hekken weer weg.

Meehelpen met onderzoek

Vrijwillige natuuronderzoekers leveren een bijdrage aan het onderzoek. Ze monitoren de flora en fauna met hun telling. Ook u kunt de komende jaren een bijdrage leveren. Bijvoorbeeld door uw waarnemingen van dieren en planten aan ons door te geven of foto’s met ons te delen. Begin volgend jaar kunt u hierover meer informatie op deze site lezen. 
 

Akkertjes Panneland

Bij Panneland is de grootste exclosure geplaatst. Hier werd vroeger landbouw bedreven. Er stond tot halverwege de 20e eeuw een duinboerderij en er waren hakhoutbosjes en akkertjes. 15 jaar en 8 jaar geleden hebben we bij enkele akkertjes de bovenlaag verwijderd. We zagen toen al snel veel bloemen en kruiden als slangekruid en ossetong terugkomen. Een feest van nectar voor bijen, hommels en vlinders. Na 2012 nam dit door de graasdruk van de damherten sterk af. Met de komst van de exlosure zien we nieuwe kansen voor herstel van de akkertjes. Dit voorjaar starten we met het eerste deel, de andere delen in de komende twee jaar. Hierdoor zorgen we voor een driejarige cyclus waardoor er elk jaar nectar  is van deze tweejarige planten.  
 

Dit project wordt financieel mede mogelijk gemaakt door de provincies Zuid-Holland en Noord-Holland.