Begrazingsplan voor herstel biodiversiteit

Variatie in begrazing

Damherten zijn een opvallende verschijning in de AWD.  Door de jaren heen, sinds hun introductie, is de populatie veel te groot geworden. Het zijn kieskeurige grazers die graag kruiden en andere waardevolle duinplanten opeten. Het gevolg was een kaalslag, ongewenste verruiging (vergrassing en struikvorming) en een sterke achteruitgang van de biodiversiteit. Om het aantal herten weer in balans te brengen met de rest van de natuur, voeren boswachters sinds 2016 actief beheer uit. Alle informatie hierover is te lezen in het damhertendossier.

Ook zijn er andere maatregelen genomen om de kwetsbare duinnatuur en de biodiversiteit te herstellen, zoals het afschermen van gebieden zodat damherten daar niet kunnen grazen (exclosures), het maken van stuifkuilen en natuurvriendelijke oevers. 

Na jaren van actief beheer komt in 2024 de doelstand van de damhertenpopulatie in zicht. De voedselkeuze en het graasgedrag van damherten hebben in het afgelopen decennium gezorgd voor ongewenste verruiging. De meest effectieve methode om dit aan te pakken, is de inzet van verschillende soorten grazers.

In 2024 verwelkomen we daarom een schaapskudde. Waar damherten zelf bepalen waar ze grazen, zijn schapen te sturen. Damherten zijn kieskeurig en hebben een voorkeur voor bloeiende kruiden en jonge planten. Schapen eten wat wordt voorgeschoteld.

De schapen zullen van juli tot november onder leiding van een herder hun gerichte en nuttige graaswerk in de AWD doen. 

Groter begrazingsplan

De inzet van de schaapskudde in de AWD maakt deel uit van het begrazingsplan waarvan ook het herstellen van de konijnenpopulatie deel uitmaakt. Door te graven en te grazen, spelen konijnen een belangrijke rol in het behoud van de grijze duinen. De konijnenpopulatie was helaas door verschillende konijnenziektes bijna verdwenen. Eind 2023 is daarom begonnen met een project om de konijnenpopulatie te herstellen. We hopen dat daardoor de populatie zich op langere termijn herstelt. (Lees hier meer over de konijnen in de AWD.)

Door het wegvallen van konijnenbegrazing, de hoge stikstofdepositie en de afname van de damhertenpopulatie (zie: damhertendossier), neemt vergrassing op sommige plekken weer toe, waardoor de biodiversiteit onder druk komt te staan. In fases introduceren we daarom verschillende soorten grote grazers. 

Start met schaapskudde

In samenwerking met de eigenaar van een schaapskudde, Rinnegom Landschapsbeheer, is een begrazingsplan gemaakt. Van 15 juli tot en met 14 november 2024 is de kudde in de AWD aanwezig. Rinnegom werkt met het Kempisch Heideschaap. Tijdens werkdagen stuurt de herder de kudde naar vastgestelde locaties (zie de zwarte plekken op het kaartje) om daar hun graaswerk uit te voeren. In de nacht en in het weekend staan de schapen binnen een tijdelijk raster. De schapen worden niet bijgevoerd. Op die manier komt er geen extra stikstof in het gebied.