De rijke geschiedenis van de Amsterdamse Waterleidingduinen
Het zou op een warme zomerdag ergens in 1845 zijn begonnen, toen mr. Jacob van Lennep en zijn vrouw Henriëtte Röell in de tuin van het landgoed Huis te Manpad tussen Heemstede en Vogelenzang zaten. Van dat warme weer krijg je dorst en daarom haalde Henriëtte een karaf koel helder duinwater uit de pomp en schonk twee glazen in.
Het smaakte heerlijk, veel lekkerder dan het water uit de Vecht dat met schuiten naar Amsterdam werd vervoerd.
Omdat het zo ontzettend lekker smaakte wilden ze graag dat meer mensen dit zouden kunnen drinken. En zo kwamen ze op het idee om water uit de duinen via buizen naar Amsterdam te vervoeren. Wat zouden ze de Amsterdammers daarmee een plezier doen!
Een mooi verhaal waarvan een ding zeker is: Jacob van Lennep heeft een heel belangrijke rol gespeeld in de oprichting van de Amsterdamse Duinwater Maatschappij. Hij was één van de grote baanbrekers op het gebied van de aanleg van de waterleiding en kwam op voor de belangen van Amsterdam en de Amsterdammers.
Amsterdam kampt in de middeleeuwen met een ernstig drinkwaterprobleem. Watervervuiling en watertekort zijn de voornaamste oorzaken. Bierbrouwers stoppen in 1480 met het gebruik van grachtenwater. Voor de bierproductie laten zij met schuiten water aanvoeren uit de Haarlemmermeer, Gein en Vecht. Dat levert ook een nieuw product op: gezond drinkwater. Veel helpt het niet. In 1540 breekt Keizer Karel V zijn Amsterdamse audiëntie af en vlucht naar Haarlem.
De stad groeit tussen 1500 en 1800 van 40.000 naar 220.000 inwoners. Talloze drinkwaterplannen passeren in die periode de revue: van het slaan van putten, het graven van een kanaal richting de Vecht en Het Gooi, tot het aanleggen van drinkwaterbekkens.
Tijdens een bezoek in 1811 stelt Napoleon vast dat een moderne drinkwatervoorziening prioriteit verdient. Het verschepen van water van de ‘Versch Water Sociëteit’ is ouderwets en omslachtig. Na Waterloo verandert er niets. De Versch Water Sociëteit blijft actief tot 1860.
In 1845 komt een doorbraak in zicht. Ingenieur Christiaan Vaillant wil Amsterdam via een pijpleiding voorzien van duinwater. De invloedrijke schrijver en rijksadvocaat Jacob van Lennep is enthousiast en gaat op zoek naar financiering. Welgestelde Amsterdammers weigeren echter te investeren, mogelijk onder druk van de Versch Water Sociëteit.
Toch lukt het Van Lennep met Engelse geldschieters in 1851 de Amsterdamse Duinwater Maatschappij op te richten.
Op 11 november steekt de jeugdige kroonprins Willem bij de Oranjekom plechtig de eerste spade in de grond. Op 12 december 1853 wordt bij de Haarlemmerpoort het eerste duinwater verkocht voor 1 cent per emmer.
Tegenwoordig zuivert Waternet hier jaarlijks maar liefst 70 miljoen m3 water.
Boeren, jagers en landheren hebben in de duinen gebouwd, gejaagd en geleefd en hun sporen achtergelaten. De bunkers zijn een erfenis van de Tweede wereldoorlog. De duinen zijn van grote cultuurhistorische waarde.
