Nieuws

Na een regenachtig voorjaar en een zware zomerstorm, kunnen we deze dagen weer volop genieten van warm zomerweer! De duinnatuur is erop voorbereid want die  heeft overal de parasol al opengezet. Deze grote parasolzwam laten we natuurlijk rustig staan en zetten ons eigen hoedje op om ze te bewonderen.

Wauw voor de wouw

We kunnen ook weer even bijkomen van een unieke waarneming afgelopen weekend op 12 augustus. De grijze wouw vloog voor het eerst over de AWD! De gelukkige fotograaf die samen met de boswachter de prachtige vogel spotte, heeft de foto van de vlucht op onze website geplaatst. 

Voorheen dwaalgast

De grijze wouw was tot ongeveer 2015 een dwaalgast, die vrijwel nooit in Nederland werd gezien. Vanuit Afrika heeft de soort zijn broedgebied naar het noorden uitgebreid. Eerst in Spanje en Portugal en inmiddels broedt hij ook al in het noorden van Frankrijk. Vogelkenners verwachten dat de grijze wouw over niet al te lange tijd ook in Nederland zal broeden.

kijk voor alle meldingen van de grijze wouw op Waarnemingen.nl.

De eerste tekenen van de komende bronsttijd zijn er al: damherten die de bast van hun gewei afvegen. Nadat de herten hun geweistangen hebben afgeworpen (in het vroege voorjaar), groeit het nieuwe gewei snel weer aan. Dat gebeurt op de aanhechtingen boven op de kop, de rozenstokken.

Fluweelzacht

Het bijna fluweelzachte harige velletje dat op het gewei zit, sterft af als het gewei is verbeend en hard is geworden. De afgestorven basthuid gaat natuurlijk jeuken. Het hert wil daar graag snel vanaf.
Daarom zie je de komende tijd herten met lappen afgestorven basthuid, die aan het gewei hangen. Ze vegen met hun gewei langs bomen om van die huid en de jeuk verlost te worden. Het is een beetje een bloederig gezicht, maar ook komisch als de kop bijna onder het vel verdwijnt.

Schoffelgewei op sterkte

Als de basthuid eraf is, zie je bij de oudere herten het krachtige schoffelgewei, met de platen tussen de uiteinden. Dan is het gewei sterk genoeg voor de spectaculaire gevechten tijdens de bronst in oktober.

Nu is het de mooiste tijd om de keizersmantel te zien fladderen door het duin. De vlinder houdt van rustig ietsje koeler zomerweer met natuurlijk wel de zon erbij. De keizersmantel gedijt goed op bloeiende planten, want het is een ware nectarliefhebber. 

Tellingen

In de AWD zijn we nu op verschillende telgebieden de aantallen aan het tellen. En de eerste tellingen geven redelijke aantallen weer. We mogen dus voorzichtig optimistisch zijn dat de keizersmantel zich weer vaker hier laat zien.

Weer terug

De Vlinderstichting concludeert ook dat deze vlinder weer terug is in Nederland en voorzichtig met een opmars bezig is. De keizersmantel zie je vooral op open plekken in het bos en langs kanalen in de binnenduinen met jacobskruiskruid. De vlinders zetten hun eitjes af bij bosviooltjes, dat de waardplant is voor de rupsen. Het lijkt erop dat deze prachtige parelmoervlinder zich prima thuis voelt in de AWD.

Lees hier het bericht 'Keizersmantel herovert Nederland' van de Vlinderstichting.

[Update 5-9-2023] Er zijn in de afgelopen telperiode 350 exemplaren geteld. Dit is een mooi gemiddelde van de afgelopen vijf jaar.

In de natuurpodcast Tierelier van deze week wandelen IVN'ers Ronald Cassee en Eric van Bakel exclusief en oplettend door exclosures in de AWD. Dat mag voor een keertje. Binnen de exclosures op het Groot Zwarteveld vertellen Waternetters Mark van Til (ecoloog) en Gerard Scholten (boswachter) waarom deze exclosures er zijn.

Bloei zonder vraat

We doen er onderzoek, monitoren, nemen bodemmonsters en verzamelen zo waardevolle gegevens over natuurbeheer en -ontwikkeling. Allerlei duineigen planten, grassen en kruiden bloeien er, zoals liguster, parnassia, orchidee en wilde tijm. Damherten kunnen er niet bij en deze afgesloten gebieden dus niet kaalvreten.

Duinlandschap van straks

De exclosures laten de kracht en biodiversiteit van het duinlandschap zien. Als straks alles weer in balans is, halen we de hekken weg en verwachten we dat het hele duin er zo uit zal zien.

Beluister de podcast op Spotify

Meer over de exclosures

We zijn nog wel even bezig met de nasleep van zomerstorm Poly van woensdag 5 juli 2023. Veel loofbomen, vol in het blad en daardoor grote windvangers, hebben schade opgelopen of zijn omgevallen. 

Paden vrijgemaakt

Inmiddels zijn de omgewaaide bomen die de paden blokkeerden verwijderd waardoor deze weer toegankelijk zijn. Ook is ervoor gezorgd dat de doorstroom van het water in de kanalen en geulen voor de drinkwatervoorziening niet wordt belemmerd door drijvende takken of omgevallen bomen.

Advies: blijf alert!

Ons advies is nog steeds: blijf alert! Verstandig is om voorlopig zoveel mogelijk op de paden te blijven. Als u wel gaat struinen, houd er dan rekening mee dat er altijd nog takken naar beneden kunnen vallen. Zeker ook als er de komende tijd soms een sterke (zee)wind over het duin waait. 

Hout blijft in het duin

We hebben vragen gekregen wat er met het hout gebeurt. Alles blijft achter in het duin, als leef- en schuilplek voor onder andere insecten, muizen en vogels. 

Meldingen

Meldingen in verband met de stormschade kunt u doorgeven aan het bezoekerscentrum.
Klik hier voor de gegevens van onze bereikbaarheid voor meldingen.

Zomerstorm Poly is vandaag op 5 juli flink tekeer gegaan in de Amsterdamse Waterleidingduinen. Nadat code rood voor de regio werd afgeschaald konden we de schade opnemen. Op veel plekken in de AWD zijn gevaarlijke situaties ontstaan door loshangende takken en omgevallen bomen. Er wordt met man en macht gewerkt om alles op te ruimen en ervoor te zorgen dat alles weer veilig is.

Advies: nog niet de duinen in

De weersvoorspelling na deze storm zijn zomers, maar we adviseren dringend om morgen nog niet de duinen in te gaan. Er is geen stilte na de storm. Onder andere met een hoogwerker zullen de grootste obstakels op de paden en op een aantal plaatsen in het water worden weggehaald.

Blijf alert

Ook na het opruimen kunnen de komende tijd loshangende takken nog naar beneden vallen, dus blijf hierop alert als u na morgen het duin bezoekt. We rekenen op uw medewerking en begrip. 

Nu de temperaturen stijgen en de droogte toeneemt, zijn we extra alert op het risico van natuurbranden. In de AWD is het maken van open vuur sowieso verboden en de veiligheidsregio's hebben dit nu in vrijwel alle natuurgebieden verboden. We vragen u om ook extra alert te zijn, zodat we samen het ontstaan van natuurbranden kunnen voorkomen.

Brand kent geen grenzen

Natuurgebieden staan niet los van elkaar of van de omgeving. En een brand laat zich niet tegenhouden door een afrastering. Daarom hebben we geregeld overleg en afstemming met onze buren (PWN, Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, Landschappen Noord- en Zuid-Holland), omliggende gemeenten en de Veiligheidsregio Kennemerland. We houden ook gezamenlijk oefeningen in het kader van brandpreventie.

Bescherming drinkwater

Hoewel er relatief veel water aanwezig is in de AWD, is het ook hier al langere tijd droog. De kans is dan ook aanwezig dat een natuurbrand ontstaat. Een natuurbrand kan zich in droge periodes snel en onvoorspelbaar ontwikkelen, zeker bij harde wind.

Om te zorgen dat het drinkwater in het duin niet vervuild wordt met gewoon bluswater elders vandaan, is er met de brandweer afgesproken dat er alleen met water uit de duinen geblust wordt. Gelukkig is er daarvan voldoende op voorraad, maar hopelijk zullen we het nooit nodig hebben!

Op het veldje bij Panneland is voor het SPRING-project van Naturalis een insectenval geplaatst in de vorm van een tentje. Naturalis, het Nederlands Centrum voor Biodiversiteit, doet hier onderzoek naar bestuivers van planten.

Dit gebeurt met klassieke vangmethodes. Vrijwilligers 'oogsten' de vangst in het tentje en een aantal insecten wordt meegenomen voor het onderzoek. Dit tentje blijft tot eind van de zomer staan.

Piramides in exclosures

Er staan meer bijzondere meetinstrumenten in het duin waarmee onderzoek wordt gedaan naar de biodiversiteit. Misschien zijn de zwarte piramides in de exclosures u al opgevallen. Dit zijn ook insectenvallen. Veel insecten zitten een deel van hun leven in de bodem en kruipen er op een gegeven moment uit. Wat binnen de vierkante meter van de piramide uitkruipt, komt uiteindelijk bovenin in het potje terecht. Die gevangen insecten gaan ook weer mee voor onderzoek.  

Innovatief met camera

Binnen een ander project van Naturalis (ARISE) wordt gewerkt aan een innovatieve methode met zogenaamde Diopsis camera's. Deze maken foto’s waarmee de insecten zonder ze te vangen geclassificeerd kunnen worden. Na de testfase start dit onderzoek ook in de AWD. Binnenkort leest u er meer over. 

Meer over het SPRING-project

Meer over ARISE en de camera's

Op zondag 21 mei is het de Dag van Natura 2000-gebieden. Een bijzondere dag om bij stil te staan. Natura 2000 is een Europees netwerk van beschermde natuurgebieden en de Amsterdamse Waterleidingduinen (AWD) behoren tot dit netwerk. Het doel van Natura 2000 is het verbeteren van de biodiversiteit.

Balans in de AWD

In de AWD zorgt Waternet voor de balans tussen drinkwaterproductie, natuurbescherming en recreatie. Wij doen al jarenlang onderzoek hoe de duinnatuur zich ontwikkelt. Dat doen we onder andere in de met hekwerk afgesloten exclosures. Met die kennis kunnen we ervoor zorgen dat de biodiversiteit van het duingebied verbetert.

Speciale excursies

• Bezoek aan de exclosure Panneland.

Op 21 mei zullen de gastdames en gastheren vanaf ingang Panneland informatie geven over de grote exclosure bij die locatie, die toegankelijk is voor publiek. Met de app Obsidentify kunt u hier waarnemingen doen van de natuurontwikkeling en deze doorgeven. De informatiemensen zullen u de weg wijzen. Zo kunt u uw steentje bijdragen aan het natuuronderzoek.

• Wandeling met natuurgidsen

U kunt zich ook inschrijven voor de wandeling met natuurgidsen. Deze wandeling start bij het bezoekerscentrum. De natuurgidsen besteden aandacht aan de bijzondere natuur en biodiversiteit van de AWD.

Dus kom zondag 21 mei genieten van de beschermde Natura 2000-natuur van de AWD!

Op veel plekken in het duin hebben we de natuur en de wind een handje geholpen door extra stuifkuilen aan te brengen. Stuivend kalkrijk duinzand zorgt voor een schrale, droge ondergrond. Dit gaat vergrassing en verzuring van het duin tegen. Het duinviooltje krijgt hierdoor ruimte om te groeien en het duin vrolijk te kleuren.

Enig is zijn soort

Het duinviooltje is de enige in zijn soort die uitsluitend in de duinen voorkomt, want het houdt juist van een kalkrijke, droge bodem. Het wortelstelsel van het duinviooltje reikt tot wel een meter diep. Daarom is de soort goed aan droge omstandigheden aangepast. Het duinviooltje groeit vaak op de zonnige hellingen van de stuifkuilen en in droge duinvalleien. De bloei is vanaf het voorjaar tot diep in de herfst.

Waardplant

Het duinviooltje is de belangrijkste waardplant voor de duinparelmoervlinder en de kleine parelmoervlinder. Deze vlinders zetten hun eitjes af op de jonge bladeren. Hoe meer duinviooltjes, hoe groter de kans is om deze prachtige vlinders in de AWD te zien.