Documentatie
Dossier Damherten
1. Faunabeheerplan & ontheffing
Op 9 maart 2021 is het nieuwe Faunabeheerplan damherten 2020-2026 voor Noord- en Zuid-Holland door de provincie Noord-Holland goedgekeurd. Het plan is een uitwerking van het provinciale beleid en is opgesteld door de Faunabeheereenheden Noord- en Zuid-Holland. Het is een voortzetting van het voorgaande beheerplan (2016-2020) en beschrijft en onderbouwt de noodzaak van beheermaatregelen voor de komende jaren. Het vormt de onderbouwing voor de aan te vragen ontheffingen bij Gedeputeerde Staten voor de uitvoering van het damhertenbeheer.
2. Rapportages beheer
Vanaf de start van het beheer in 2015 is een rapportage over het beheer van de damherten in de AWD aan de gemeenteraad van Amsterdam aangeboden. Vanaf seizoen 2018-2019 is geen apart rapport voor de AWD gemaakt en zijn de gegevens net als andere jaren terug te vinden in het gezamenlijke rapport van de Faunabeheereenheid.
Rapportage Beheer damherten 2022-2023 FBE
Rapportage Beheer damherten 2021-2022 FBE
Rapportage Beheer damherten 2020-2021 FBE
Rapportage Beheer damherten 2019-2020 FBE
Rapportage Beheer damherten 2018-2019 FBE
Rapportage Beheer damherten 2017-2018
Rapportage Beheer damherten 2016-2017
Rapportage Beheer damherten 2015-2016
3. Onderzoek en rapporten
Er is de afgelopen jaren veel onderzoek gedaan naar mogelijkheden van damhertbeheer en de invloed van damherten op verkeersveiligheid en biodiversiteit. Vanaf 2015 zijn enkele rapporten van onafhankelijke organisaties over schade van damherten aan flora en fauna verschenen.
Invloed damherten op biodiversiteit
Invloed op planten, vegetatie en habitats
- Advies OBN Deskundigenteam Duin- en Kustlandschap (2018) (pdf) zie hieronder duiding en onderzoek exlosures
- Invloed van Damherten op de vegetatie (Van der Goes en Groot, 2020)
- Invloed damhertbegrazing op fysieke toestand moeraswespenorchissen (artikel Waternet, 2018)
- Invloed damhertbegrazing op bloemplanten en dagvlinders (KNNV artikel Levende Natuur, 2017) (pdf)
- Invloed damhertbegrazing op flora (KNNV artikel Tussen Duin en Dijk, 2017) (pdf)
- Invloed van damherten op de flora van de AWD (Floron, 2015) (pdf)
- Effect damhertenbegrazing op bloemplanten AWD (Waternet, 2015) (pdf)
- Effecten damhertbegrazing op nectarplanten AWD (Waternet, 2014) (pdf)
- Effecten damhertenbegrazing op nectar- en waardplanten AWD (Waternet, 2013) (pdf)
- Expertoordeel OBN Deskundigeteam: effect op habitats en landschap OBN-rapport 2013 (pdf)
Advies OBN rapport 2018 en onderzoek exclosures
Uit monitoring blijkt dat de biodiversiteit in de AWD steeds verder achteruit gaat. Dit ondanks het actief beheer van de damherten de afgelopen drie jaar. De afgelopen jaren zijn verschillende herstelmaatregelen uitgevoerd en nog gepland (tot voor kort gefinancierd door het Programma Aanpak Stikstof, PAS), om de habitats te herstellen. Waternet heeft het OBN Deskundigenteam Duin- en Kustlandschap in 2018 gevraagd te onderzoeken of deze maatregelen wel het juiste resultaat gaan brengen.
Het OBN concludeert dat de ontwikkeling van de natuurkwaliteit in de AWD inderdaad negatief is. Daarom adviseert het om een aantal van de geplande herstelmaatregelen niet uit te voeren. Daarnaast stellen zij voor om een aantal exclosures te plaatsen (hekken) om te voorkomen dat damherten hier grazen. Op deze plekken krijgen habitats ruimte om te herstellen. Tegelijk kan er onderzoek plaatsvinden naar de impact van begrazing door damherten op de habitats.
De voorgestelde reductie van herstelmaatregelen is inmiddels met de provincie afgesproken. Het onderzoek voor de exclosures wordt door de Stichting Bargerveen en de Universiteit van Amsterdam uitgevoerd en is eind 2019 in gang gezet.
Invloed op ongewervelde dieren
- Update dagvlinderstand en damherten AWD en NPZK t/m 2016 (De Vlinderstichting, 2017)(pdf)
- Effecten van damherten op de dag- en nachtvlinderstand AWD en NPZK t/m 2014 (De Vlinderstichting, 2015) (pdf)
- Invloed damherten op bijen, hommels en zweefvliegen AWD (EIS-Kenniscentrum Insecten, 2015) (pdf)
- Invloed van damherten op mieren AWD (EIS Kenniscentrum Insecten, 2015) (pdf)
- Parels van de duinen: rapport over effecten op parelmoervlinders (Waternet, 2014) (pdf)
Invloed op gewervelde dieren
- Ontwikkeling damhert- en reeënpopulatie AWD 2019 (pdf)
- Damherten en nachtegalen (Waternet artikel De Fitis, 2016 (pdf)
- Effect damherten op zoogdieren (Zoogdiervereniging, 2015) pdf)
Samenvattingen invloed damherten op biodiversiteit
- Effecten damherten op flora en fauna (artikel Vakblad natuur bos landschap, 2016) (pdf)
- Synthese onderzoeksrapporten biodiversiteit t/m 2015 (Waternet, 2015) (pdf)
Invloed damherten op drinkwatervoorzieningen
Populatie en beheer
- Goudjakhalsonderzoek reguleren hertenpopulatie (Waternet, april 2020) (pdf)
- Onderzoek naar sterfte winter 2012/2013 (Dutch Wildlife & Health Centre, 2013) (pdf)
- Populatie damherten en reeën in relatie tot voedselaanbod AWD (Alterra, 2013) (pdf)
- Contraceptie als methode in het beheer van hoefdierpopulaties (Wageningen Universiteit, 2010) (pdf)
- Damherten in de Amsterdamse Waterleidingduinen; effecten van beleid (Alterra, 2007) (pdf)
- Genetische variatie van damheren binnen en tussen de AWD en het NPZK (WENR, 2020).
